Í samhljóma ályktun Alþingis 18. maí 1989, sem áður hafði verið samþykkt einróma í utanríkismálanefnd Alþingis sagði:
„Alþingi leggur áherslu á að viðurkenna beri sjálfsákvörðunarrétt palestínsku þjóðarinnar og tilverurétt Ísraelsríkis. Einnig ber að viðurkenna rétt palestínskra flóttamanna til að snúa aftur til fyrri heimkynna sinna í samræmi við margítrekaðar ályktanir Sameinu þjóðanna.“
Í sjálfsákvörðunarrétti þjóðar felst ekki síst rétturinn til að kjósa og til að velja sér stjórnarhætti og stjórnvöld.
Íbúar herteknu svæðanna á Gaza og Vesturbakkanum að meðtalinni Austur-Jerúsalem fengu að kjósa í sveitarstjórnarkosningum árið 2005 og síðan í þingkosningum árið 2006.
Í kosningunum 2005 kom til sögunnar nýtt stjórnmálaafl sem fram að því hafði starfað á trúarlegum grunni að samfélagshjálp og skapað sér vinsældir. Þetta voru Hamas-samtökin sem stofnuð voru 1987, sama ár og Félagið Ísland-Palestína, og sama ár og Intifada, uppreisnin gegn hernáminu, hófst. Hamas-samtökin viðurkenndu með stjórnmálaþátttöku sinni grunninn að samfélagsskipaninni sem á rót í Oslóaryfirlýsingu Frelsissamtaka Palestínu, PLO og Ísraelsríkis. Þetta var stórt skref fyrir Hamas, því að með þessu viðurkenndu þau í raun tilvist Ísraelsríkis og tveggja ríkja lausnina svokölluðu.
Sveinn Rúnar Hauksson læknir, formaður Félagsins Ísland-Palestína, þiggur minjagrip úr hendi Ismail Haniyeh, forsætisráðherra Palestínsku yfirvaldanna á Gaza. Fundur þeirra fór fram sunnudaginn 10. október 2010 að viðtöddum nokkrum ráðherrum, borgararstjóra Gaza-borgar og varaborgarstjóra, auk Hazim Shawa, forstöðumanns Gervifótastöðvarinnar.
Í kosningum til Palestínska löggjafarþingsins (PLC) árið 2006 fengu Hamas samtökin 44% en Fatah 41%. Þetta var erfiður biti að kyngja fyrir Fatah samtökin sem borið höfðu höfuð og herðar yfir aðra og leitt heildarsamtök Palestínumanna, PLO, frá stofnun þeirra og gera enn. Með þessum kosningasigri fékk listi Hamas samtakanna, Breytingar og umbætur, um 60% þingsæta.
Abbas forseti fól sigurvegaranum, Ismail Haniyeh, stjórnarmyndunarumboð, Fatah fékkst ekki til að mynda þjóðstjórn í fyrstu, en hún kom meðal annars með þátttöku vinar okkar dr. Mustafa Barghouthi. Síðan fór allt í loft upp í júní 2007 þegar kom til vopnaðra átaka á milli Hamas og Fatah, eða öllu heldur á milli öryggissveita stjórnvalda (Hamas) og öryggissveita sem tengdust Abbas forseta og Fatah. Fyrir opnum tjöldum hafði Bandaríkjastjórn borið fé og vopn á síðarnefnda aðilann og herþjálfað sveitir til öryggis- og löggæslu.
Að mati hóps rannsóknarblaðamanna tímaritsins Vanity Fair var hér um að ræða býsna opinskáa ógnun við löggæsluvald lýðræðislega kjörinna stjórnvalda. Átökin í júní 2007 sem leiddu til mikilla blóðsúthellinga og bræðravíga voru aðferð stjórnvalda undir forystu Hamas til að hindra valdarán af hálfu Fatah.
Frá fyrstu stund eftir kosningasigur Hamas notaði Ísraelsstjórn sér hann til að einangra palestínsku þjóðina á alþjóðavettvangi og fékk að sjálfsögðu Bandaríkjastjórn í lið með sér. Verra var að Evrópusambandið hefur reynst fylgispakt við Bandaríkin og Ísrael. Af Evrópuríkjum stendur Noregur einn upp úr og hefur opinbert samband við stjórnvöldin á Gaza og Hamas-samtökin.
Framundan er mikilvæg ferð utanríkisráðherra til Gaza. Ferðin er farin að frumkvæði hans sjálfs, en það var á aðalfundi Félagsins Ísland-Palestína 25. apríl 2010 sem Össur Skarphéðinsson lýsti því yfir að hann hygðist fara til Gaza. Össur hefur um árabil verið einn öflugasti talsmaður fyrir málstað Palestínu hér á landi. Með bókun utanríkismálanefndar Alþingis 1. júní 2010 urðu þessi áform ráðherra að stefnu Alþingis. Þar ályktaði meirihlutinn „að fela utanríkisráðherra, í samráði við utanríkismálanefnd, að skipuleggja ferð til Gaza svæðisins og að Ísland standi að því að senda hjálpargögn til að aðstoða heimamenn og sýna þannig andstöðu við herkvína sem Ísraelsmenn hafa sett á Gaza í trássi við alþjóðalög.“
Utanríkisráðherrar Evrópulanda hafa heimsótt Gaza, nú síðast frá Þýskalandi en hann fór um Egyptaland og Rafah. Aðrir hafa látið Ísraelsstjórn meina sér aðgang að Gaza. Mér skilst að okkar utanríkisráðherra hafi lent í því í september síðastliðnum er hann ætlaði að láta verða af Gazaferðinni. Ákveðinn flóðhestadans hefur verið í gangi hjá þessum ráðherrum Evrópusambandsins gagnvart stjórnvöldum á Gaza. Þeir hafa ekki viljað stíga skrefið til fulls og viðurkenna lögleg og lýðræðislega kjörin stjórnvöld og því farið inn á svæðið á vegum UNRWA, Flóttamannahjálpar SÞ fyrir palestínskt flóttafólk. Sumir hafa síðan átt óopinbera fundi með ráðamönnum á Gaza.
Meginatriði við för okkar utanríkisráðherra er að hún sé í samræmi við stefnu Alþingis og að hann hiki ekki við að eiga eðlileg samskipti við lögmæt stjórnvöld á Gaza. Annað færi á skjön við viðurkenningu á sjálfsákvörðunarrétti palestínsku þjóðarinnar. Í því sambandi skiptir engu hvað okkur finnst um stjórnarhætti eða stefnu Hamas-samtakanna. Þetta er sú stjórn sem íbúar herteknu svæðanna kusu sér í síðustu kosningum. Þær báru af öðrum hvað snerti lýðræðislega framkvæmd að mati stofnunar Jimmy Carter fyrrum Bandaríkjaforseta og annarra erlendra aðila sem fylgdust með kosningunum.
Góðar óskir og traust fylgja Össuri Skarphéðinssyni, utanríkisráðherra, í vandasamri og mikilvægri ferð hans til Gaza. Hún gæti um langa framtíð haldið uppi hróðri hans sem stjórnmálamanns, ekki síður en ferð Steingríms Hermannssonar þáverandi forsætisráðherra til Túnis í maí 1990, er hann heimsótti Yasser Arafat forseta Palestínu. Arafat var þá stimplaður hryðjuverkamaður af Ísraelsstjórn og Bandaríkjunum og fékk ekki vegabréfsáritun þangað. Þetta átti eftir að breytast á örfáum árum, meðal annars fyrir tilverknað Steingríms sem brautryðjanda. Þannig mun einnig verða um afstöðuna til Hamas-samtakanna sem hafa í orði og verki stefnt að friði við Ísrael.
Birtist fyrst í Frjáls Palestína.
