Á ýmsu átti ég von þegar ég ákvað að eyða haustinu og fyrrihluta vetrar í Palestínu. Þekki söguna af áratuga löngu hernámi Ísraels á Gaza og Vesturbakka Jórdanár, að meðtalinni Austur-Jerúsalem, stöðugu landráni og ólöglegum landnemabyggðum sem gera líf Palestínumanna flóknara en flestir þekkja. En frá því ég kom á svæðið í síðari hluta september hefur andspyrnan gegn hernáminu komist á flug og ísraelski herinn og landnemar hafa beitt meira ofbeldi en átt hefur sér stað í áraraðir.
Ólífutínsla með alþjóðlegum friðarkonum
Alþjóðleg friðarþjónusta kvenna, eða International Women’s Peace Service, IWPS, býður konum upp á sjálfboðastörf við ólífutínslu þar sem ólífubændur hafa orðið fyrir árásum landnema og eða Ísraelhers. Hluti af starfinu er einnig að taka þátt í annarskonar samstöðustarfi með Palestínumönnum, s.s. í friðsömum mótmælum. Í eðli sínu er það afar friðsælt að tína ólífur í fagurri náttúru með ólífubændum í kringum Deir Istyia í Salfithéraði. Vandinn er hins vegar sá að í Salfithéraði eru 19 upprunalegir bæir eða landbúnaðarþorp en 24 landnemabyggðir. Landnemabyggðirnar eru ólöglegar skv. alþjóðalögum og brjóta gegn Oslóarsamkomulagi Ísraels og Palestínu. Þær eru byggðar á landi sem áður var landbúnaðarsvæði og eru því umkringdar ólífuökrum. Bændurnir sem eiga trén og hafa lifibrauð sitt af ólífutínslu þurfa að tína í nágrenni við byggðirnar og það þola landnemar illa, hvað þá þegar bændur taka aðkomufólk með sér. Nú í haust hafa landnemar ráðist að tínslufólki í héraðinu og ítrekað lagt eld að ólífutrjám. Með eyðileggingu trjánna reynir landtökufólkið að stækka sitt yfirráðasvæði. Herinn hjálpar til við landránið m.a. með því að meina slökkviliðinu aðkomu að eldum sem brenna.
Við friðarkonur höfum orðið vitni af margvíslegu áreiti og truflun hers, öryggisgæslu landnemabyggða og frá landnemum sjálfum. Á meðfylgjandi mynd má sjá hvar landnemi ræðst að Abu Saed, ólífubónda frá Hares og ég sit og horfi gáttuð á. Þessi landnemi hótaði okkur lífláti, en með tínsluleyfi frá hernum upp á vasann fékkst hann til að víkja. En hegðun hans varð þó til þess að herinn bannaði okkur að tína næst hans lóð.
Hóprefsingar í ólífutínslu
Það var samið um það í Oslóarsamkomulaginu að bændur fengju að tína ólífur á sínu landi. Á sumum svæðum þarf að fá skriflegt leyfi frá sam vinnustofnun Ísraels og Palestínumanna og sjá her og öryggisgæsla frá landnemum um að útfæra leyfin. Í Kafr Qaddum fékkst 4 daga leyfi á vestursvæði og 2 daga leyfi á austursvæði til að tína þó dagafjöldinn hefði þurft að vera mun meiri. Herinn sem útfærir leyfið ákvað t.d. einn daginn að fólk skyldi hætta tínslu kl. 12 á hádegi og kl. 14 og 15 aðra daga. Þá hefur herinn bannað sjálfboðaliðum, bæði heimafólki og alþjóðlegum sjálfboðaliðum að hjálpa til við tínsluna. Engin ástæða er fyrir þessum ákvörðunum, heldur er þetta hluti af hóprefsingu gagnvart bæjarbúum sem skilar sér í því að í Kafr Qaddum hafa bændur einungis náð að tína um 20% og 60% á áðurnefndum svæðum. Í Kafr Qaddum mótmæla íbúar vikulega nýlegri landtökubyggð sem lokaði vegi þeirra til Nablus og þeir hafa því illa lent í slíkum hóprefsingum, en þær þekkjast einnig annarsstaðar og höfum við friðarkonur orðið vitni að mjög íþyngjandi geðþótta ákvörðunum í tvígang við bæinn Urif.
Við friðarkonurnar frá Deir Istyia höfum í haust komið 4 sinnum í mótmæli til Kafr Qaddum en þar beitir herinn margvíslegum vopnum gegn mótmælendum; skotum, gúmmíhúðuðum stálkúlum, táragasi, hljóðsprengjum og skítavatni. Refsingar sem beinast að öllum bæjarbúum eru því margvíslegar.
Háðung gegn hernámi
Nabu Salih er rúmlega 500 manna byggð norðan við Ramallah. Í fimm ár hafa bæjarbúar mótmælt í hverri viku landtökubyggðinni sem sett var niður við bæjarmörkin. Harka hersins gagnvart bæjarbúum er einstök. Í október sl. handtók herinn á 2 vikum 15 ungmenni frá Nabu Salih og eru þau öll enn í haldi og beðið er réttarhalda þar sem þau eru ákærð fyrir grjótkast í átt að hermönnum. 7 önnur ungmenni höfðu áður verið handtekin og því eru 22 ungmenni í varðhaldi þegar þetta er skrifað um miðjan nóvember, sem er um helmingur þorpsbúa á aldursbilinu 18 – 27 ára. Það er rétt að ungt fólk, kastar grjóti að fullvopnuðum hermönnum í mótmælum í Nabi Saleh. Slíkt er þó einungis táknrænt sem sjá má á því að margir Palestínumenn hafa særst í mótmælunum en engum sögum fer af særðum hermönnum á þessu svæði. Þegar við friðarkonur komum í mótmæli í Nabu Saleh í lok október byrjaði herinn að skjóta táragasi að mótmælendum áður en nokkur kastaði grjóti. Það reyndist einnig lítið grjótkast þann föstudaginn enda flestir í gæsluvarðhaldi sem höfðu tekið þátt í því. Þar sem Ísraelsher er þekktur í Nabi Saleh fyrir að beita óhóflegu táragasi hafa íbúar tekið saman tómar táragassprengjur og búið til úr þeim allskyns „listaverk“ sem mæta hernum þegar hann kemur inn í bæinn – þeim til háðungar.
Janna 9 ára, sem er með mér á myndinni, hefur einnig útbúið blómavasa úr táragashylkjum. Hún og 2 frænkur hennar tóku við mig viðtal og þá varð mér ljóst hvað ungir krakkar geta verið meðvitaðir um frelsisskerðinguna sem herinn beitir þau. Það hefur margoft komið fram í viðtölum mínum við börn og unglinga sem oft eru með í olífutínslu að þau fá ekki að ferðast. Þau hafa aldrei séð sjóinn þó Miðjarðahafið sé bara 15–25 km frá heimkynnum þeirra. En til að komast þangað þarf að fara til Ísraels, og þangað komast þau ekki því þau eru ekki réttar trúar né þjóðernis.
Drepið án dóms og laga
í októbermánuði sl. voru 72 palestínumenn myrtir af Ísralesher og eða landnemum og morðin héldu áfram í nóvember. Enginn var handtekinn vegna þessara drápa og engin ákæra hefur verið gefin út. Á sama tíma voru 9 Ísraelsmenn drepnir af palestínumönnum utan mótmæla. Þeir sem komu að þeim drápum voru hins vegar allir drepnir á staðnum, án dóms og laga. Í flestum tilfellum hefði verið mjög auðvelt að handtaka og jafnvel særa fólkið sem átti í hlut, en það þótti ekki ástæða til dómsmeðferðar. En það eru ekki bara þeir sem beita ofbeldi sem eru drepnir af Ísraelsher. Flestir eru drepnir í friðsömum mótmælum gegn þessu gengdarlausa ofbeldi, frelsiskerðingum og landráni. Engin Ísralelsmaður hefur látist vegna aðgerða mótmælenda því þeir sem létust voru drepnir af Palestínumönnum utan mótmæla.
Í október voru um 6000 palestínumenn særðir í mótmælum. Flestir urðu fyrir skotum og margir hlutu örkuml til lífstíðar á meðan aðrir fengu ofskammt af táragasi þannig að öndunarerfiðleikar kölluðu á læknismeðferð. Læknir og friðaraktivisti í Hebron, 54 ára að aldri, dó af völdum táragass, en víða eru mikil þrengsl í Gömlu borginni þar sem táragasi er beitt og eitrunin því mikil. Í október særðust 80 ísraelsmenn. 80 eru of margir, en samanburðurinn við 6000 segir hvernig hlutföllin eru á milli Palestínu og Ísraels í beitingu ofbeldis.
Sniðganga og sjálfboðastörf eru svarið
Það kom fram í fréttum nú í haust að ísraelsk yfirvöld og viðskiptajöfrar kvarta nú undan viðskiptaþvingunum sem eru farnar að segja verulega til sín. Gleðilegasta fréttin var um að hergagnasala Ísraela út fyrir landsteinanna hafði dregist saman um nær 40%. Það þótti okkur friðarkonum í Palestínu alveg sérstaklega ánægjulegt, enda trúum við ekki á hervald til að koma á friði. Hver og einn getur tekið þátt í að sniðganga ísraelskar vörur og hvet ég eindregið til þess. Nú hefur Evrópusambandið ákveðið að sérmerkja vörur frá ólöglegum landtökubyggðum á Vesturbakkanum og það mun vafalaust hjálpa til við sniðgönguna. En gleymum því ekki að landtökubyggðirnar eru reistar með vilja Ísraelsstjórnar og eru á þeirra ábyrgð. Við eigum því að sniðganga allar vörur frá Ísrael. Það er mikill stuðningur fyrir Palestínumenn, að hafa með sér alþjóðlega sjálfboðaliða. Að sama skapi er það angur fyrir Ísrael að hafa erlent fólk í Palestínu sem sér hvernig tekið er á málum. Þeir vita að því fleiri sem sjá hvernig þeir beita valdi og vopnum, því færri styðja þá. Því hefur haustið einkennst af ógnunum við sjálfboðaliða. Þekkt samtök eins og ISM (International Solidarity Movement), CPT (Christian Peacemaker Team) og EAPPI (Sam-kirkjulega friðarþjónustan) hafa öll þurft að hrökklast tímabundið frá Al Khalil/Hebron vegna árása landtökufólksins og hersins þar í borg. Þeirra vitnisburður er of erfiður fyrir Ísrael, en samt sá mikilvægasti fyrir Palestínumenn sem verða að treysta á frjálsa fjölmiðlun og samfélagsmiðla þar sem margir helstu fjölmiðlar heims eru í eigu gyðinga sem styðja ísraelsríki. Við megum því ekki gefast upp og Félagið Ísland-Palestína þarf að halda áfram að senda sjálfboðaliða til að taka þátt í þessum mikilvægu störfum.
Birtist fyrst í Frjáls Palestína.
