Hver er hræddur við alvöru rannsókn?

Grein Uri Avnery birtist í júní á þessu ári og síðan þá hefur Ísrael, vegna alþjóðaþrýstings, slakað eilítið á herkvínni, en fyrst og fremst er um kattaþvott að ræða, sbr. td. grein Jonathans Cook hér í blaðinu. Eins vann friðarhreyfingin Gush Shalom, sem Avnery fer fyrir, áfangasigur þegar Turkel-nefndin fékk umboð til að yfirheyra þá sem henni þótti tilefni til, en sé ríkisstjórnin ósátt við að liðsmenn hersins verði kallaðir til vitnis, mun hæstiréttur úrskurða hvort af því verði. Krafan um óháða alþjóðlega rannsóknarnefnd stendur enn. Vegna mikilvægra og áleitinna spurninga í greininni var ákveðið að hrófla ekki við henni en láta þessa athugasemd fylgja. — Ritstjóri

Ef skipuð hefði verið raunveruleg rannsóknarnefnd (í stað nefndarómyndar), þá eru hér sumar þeirra spurninga sem hún hefði átt að taka á:

1. Hvert er raunverulegt markmið með því að halda Gazaströndinni í herkvínni?
2. Ef markmiðið er að hindra það að vopn streymi inn á svæðið, hvers vegna er þá aðeins 100 vörutegundum hleypt inn (í samanburði má finna meira en 12 þúsund vörutegundir í venjulegum stórmarkaði í Ísrael).
3. Hvers vegna er bannað að flytja inn súkkulaði, leikföng, skriffæri, ýmsar tegundir ávaxta og grænmetis (og hvers vegna er kanill leyfður en ekki kóríander)?
4. Hvaða tengsl eru á milli þeirrar ákvörðunar að banna innflutning á byggingarefni til að endurbyggja eða lagfæra þær þúsundir bygginga sem ýmist var rústað eða skemmdust í „Cast Lead“ -aðgerðinni og þeirrar fullyrðingar að Hamas-samtökin gætu notað það til að byggja byrgi – þegar nóg af efni til slíkra nota ratar inn á Gazaströndina um neðanjarðargöng?
5. Er raunverulegt markmið herkvínnar að gera líf þeirra 1.5 milljóna Palestínumanna sem búa á Gazaströndinni að helvíti, í þeirri von að þeir steypi Hamasstjórninni?
6. Þar sem það hefur ekki gerst heldur hefur Hamas þvert á móti styrkst á þeim fjórum árum, sem Gaza hefur verið í herkví, hefur þá ríkisstjórnin einhverntíma fengið bakþanka vegna þessa?
7. Var herkvínni komið á í von um að frelsa ísraelska hermanninn Gilad Shalit úr ánauð?
8. Ef svo er, hefur þá herkvíin stuðlað að þessu markmiði, eða hefur hún unnið gegn því?
9. Hvers vegna hafnar ríkisstjórn Ísraels því að skipta á Shalit og hundruðum palestínskra fanga, þegar Hamas fellst á slík skipti?
10. Er það rétt að Bandaríkjastjórn hafi lagt bann við að skipst verði á föngum, á þeim forsendum að það myndi styrkja Hamas?
11. Hefur ríkisstjórn okkar eitthvað rætt það að standa við skuldbindingar sínar sem kveðið var á um í Oslóarsamkomulaginu – að gera umbætur á höfninni á Gaza-á þann veg að hindra megi vopnaflutninga?
12. Hvers vegna heldur Ísraelsstjórn því endurtekið fram að hafsvæði Gazastrandarinnar sé hluti af hafsvæði Ísraels, og að skip sem sigla inn á það séu að vega að fullveldi Ísraels, þvert á þá staðreynd að Gazaströndin var aldrei innlimuð í Ísrael og að Ísrael lýsti því opinberlega yfir árið 2006 að það hefði „skilið sig frá henni“.
13. Hvers vegna lýsti embætti ríkissaksóknara því yfir að friðaraktívistarnir, sem voru teknir fastir á opnu hafsvæði og höfðu engar áætlanir um að fara til Ísraels, hafi reynt að „komast ólöglega til Ísraels“ og lét færa þá fyrir dómara í því skyni að láta framlengja handtöku þeirra á grundvelli laga sem varða „ólöglega komu til Ísraels“?
14. Hver er ábyrgur fyrir þeirri lögfræðilegu mótsögn að Ísrael segist annars vegar hafa aðskilið sig frá Gazaströndinni, hersetu þar sé lokið – og hins vegar að það ráði yfir hafsvæðinu sem liggur að ströndinni?

Spurningar varðandi þá ákvörðun um að ráðast á skipaflotann:

15. Hvenær komst ísraelska leyniþjónustan að því að verið væri að undirbúa skipaflotann (sönnunargögn fyrir þessu eru til á upptöku)?
16. Hvenær var forsætisráðherra, varnarmálaráðherra, ríkisstjórninni, sjömannanefndinni (sem annast öryggismál) og yfirmanni herráðsins gert viðvart? (sjá athugasemd við lið 15)
17. Hvað ætluðust þessir embættismenn og stofnanir fyrir? (sjá athugasemd við lið 15)
18. Hvaða upplýsingar fékk hver og einn þeirra í hendur frá leyniþjónustunni? (sjá athugasemd við lið 15)
19. Hvenær var sú ákvörðun tekin að stöðva skipaflotann með valdi, hver tók hana og hvernig?
20. Er það satt að Tzvi Hauser hafi varað við alvarlegum afleiðingum slíkrar aðgerðar og hafi ráðlagt að flotanum yrði leyft að sigla til Gaza?
21. Voru fleiri sem gáfu slík ráð?
22. Tók utanríkisráðuneytið fullan þátt í öllum umræðunum?
23. Sé svo, varaði þá utanríkisráðuneytið við áhrifunum sem slík aðgerð gæti haft á samskipti okkar við Tyrkland og önnur lönd?
24. Í ljósi þeirrar staðreyndar að ríkisstjórn Tyrklands tjáði utanríkisráðuneyti Ísraels, áður en árásin átti sér stað, að skipaflotinn væri skipulagður af einkareknum samtökum, heyrði ekki undir ríkisstjórnina og að ekki væri með þessu brotið gegn tyrkneskum lögum – hugleiddi þá utanríkisráðuneytið að setja sig í samband við samtökin til að reyna að ná samkomulagi þannig að koma mætti í veg fyrir ofbeldi?
25. Var hugað í alvöru að þeim möguleika að stöðva flotann innan löglegs hafsvæðis, leita að vopnum og leyfa svo skipunum að sigla áfram?
26. Veltu menn fyrir sér áhrifunum sem aðgerðin hefði á almenningsálit á alþjóðavettvangi?
27. Hugleiddu menn áhrifin sem þetta myndi hafa á samskipti okkar við Bandaríkin?
28. Var það tekið með í reikninginn að aðgerðin gæti jafnvel styrkt Hamas?
29. Var tekið með í reikninginn að aðgerðin gæti gert það erfiðara að viðhalda herkvínni?

Spurningar varðandi skipulagningu aðgerðarinnar:

30. Yfir hvaða leynilegu upplýsingum bjuggu skipuleggjendur aðgerðarinnar? (sjá athugasemd við lið 15)
31. Íhuguðu menn að aktívistahópurinn á skipunum var öðruvísi skipaður en á fyrri skipum, þar sem Tyrkir voru nú með í för?
32. Var tekið með í reikninginn að ólíkt evrópskum friðaraktívistum sem trúa á friðsama andspyrnu, þá geta tyrkneskir aktívistar gripið til beinnar andspyrnu gegn hermönnum sem ráðast á tyrkneskt skip?
33. Íhuguðu menn aðrar leiðir sem hægt hefði verið að fara, til dæmis að láta herbáta hefta siglingu skipaflotans?
34. Sé svo, hvaða aðrar leiðir voru þá íhugaðar, og hvers vegna var þeim hafnað?
35. Hver bar ábyrgð á skipulagningu sjálfrar aðgerðarinnar – yfirmaður herráðsins eða ísraelski flotaforinginn?
36. Ef það var flotaforinginn sem ákvað hvaða aðferð yrði beitt, hlaut hún þá samþykki yfirmanns herráðs, varnarmálaráðherra og forsætisráðherra?
37. Hvernig deildu þeir með sér ábyrgð á skipulagningunni?
38. Hvers vegna var aðgerðin framkvæmd utan hafsvæðis Ísraels og Gazastrandarinnar?
39. Hvers vegna var hún framkvæmd í myrkri?
40. Andmælti einhver í flotanum þeirri hugmynd að hermenn yrðu sendir úr þyrlum niður á þilfar skipsins „Mavi Marmara“?
41. Þegar lagt var á ráðin um aðgerðina, nefndi þá einhver líkindin með henni og aðgerð Breta gagnvart skipinu „Exodus 1947“, sem endaði sem pólitískt stórslys fyrir Breta?

Spurningar varðandi aðgerðina sjálfa:

42. Hvers vegna var komið í veg fyrir að skipaflotinn gæti haft samskipti við umheiminn á meðan aðgerðinni stóð, ef menn höfðu ekkert að fela?
43. Mótmælti einhver því að í raun væri verið að leiða hermennina í gildru?
44. Var það tekið með í reikninginn að með þessari áætlun yrði hermönnunum í nokkrar mínútur stefnt í verulega hættu?
45. Hvenær nákvæmlega hófu hermennirnir skothríð?
46. Hvaða hermaður var sá fyrsti sem skaut?
47. Var skothríðin í einhverjum tilvikum réttlætanleg?
48. Er rétt að hermennirnir hafi byrjað að skjóta jafnvel áður en þeir héldu niður á þilfarið, eins og farþegar skipsins halda fram?
49. Er það rétt að haldið hafi verið áfram að skjóta jafnvel eftir að skipstjórinn og aktívistarnir voru búnir að lýsa því nokkrum sinnum yfir í hátölurum að skipið gæfist upp og eftir að þeir höfu meira að segja dregið hvíta fána að húni?
50. Er rétt að fimm af þeim níu sem drepnir voru hafi verið skotnir í bakið, sem gefur til kynna að fólkið hafi verið að reyna að flýja hermennina og hafi þannig ekki getað stefnt lífi þeirra í hættu?
51. Hvers vegna var Ibrahim Bilgen, sem var drepinn, 61 árs, sex barna föður og frambjóðanda til borgarstjóra í heimabæ sínum, lýst sem hryðjuverkamanni?
52. Hvers vegna var Cetin Topcoglu, sem var drepinn, 54 ára, þjálfara tyrkeska landsliðsins í tækvandó (kóreskri bardagalist), sem var ásamt konu sinni um borð, lýst sem hryðjuverkamanni?
53. Hvers vegna var Cevdet Kiligar, 38 ára fréttamanni sem einnig var drepinn, lýst sem hryðjuverkamanni?
54. Hvers vegna var Ali Haydar Bengi, sem var drepinn, fjögurra barna föður, bókmenntafræðingi frá Al-Azhar skólanum í Kaíró lýst sem hryðjuverkamanni?
55. Hvers vegna voru Necdet Yaldirim, 32 ára föður, sem átti eina dóttur, Fahri Yaldiz, 43 ára og fjögurra barna föður, Cengiz Songur, 47 ára og sjö barna föður og Cengiz Akyus, 41 árs og þriggja barna föður lýst sem hryðjuverkamönnum?
56. Er fullyrðing IDF, að aktívistarnir hafi tekið skammbyssu af hermanni og skotið hann með henni, lygi og er sannleikurinn sá að aktívistarnir hafi í raun fleygt skammbyssunni í sjóinn án þess að beita henni?
57. Er það rétt sem Jamal Elshayyal, sem er breskur ríkisborgari, heldur fram, að hermennirnir hafi í 3 tíma hindrað að hlúð yrði að særðum tyrkneskum skipverjum, svo að þrír þeirra dóu á meðan á biðinni stóð?
58. Er það rétt eins og þessi fréttamaður heldur fram, að hann hafi verið handjárnaður með hendur fyrir aftan bak og neyddur til að krjúpa í þrjá tíma í brennandi sólinni, að honum hafi ekki verið leyft að kasta vatni heldur sagt að „pissa í buxurnar“, að honum hafi verið haldið handjárnuðum í 24 tíma án þess að hann fengi vatn að drekka, að hann hafi verið sviptur breska vegabréfinu sínu og ekki verið afhent það aftur; að hann hafi jafnframt verið sviptur fartölvunni sinni, þremur farsímum og 1500 dölum í reiðufé og að hann hafi ekki fengið neitt af þessu til baka?
59. Einangraði IDF farþegana frá umheiminum í 48 klukkustundir og gerði allar myndavélar, filmur og farsíma í fórum fréttamanna um borð upptæk í því skyni að þagga niður allan fréttaflutning sem ekki samræmdist opinberri frásögn IDF?
60. Eru það hefðbundin vinnubrögð að halda forsætisráðherranum (eða starfandi varamanni hans, Moshe Yaalon) upplýstum þegar aðgerð er framkvæmd? Var þessu framfylgt og var það gert í fyrri tilvikum, svo sem í Entebbe-aðgerðinni eða þegar farið var um borð í skipið „Karin A“?

Spurningar varðandi framkomu talsmanns IDF:

61. Er það rétt að talsmaður IDF hafi breitt út uppspuna fyrstu klukkustundirnar eftir aðgerðina til þess að réttlæta hana fyrir bæði Ísraelum og almenningi í öðrum löndum?
62. Eru þær örfáu mínútur af myndefni sem sýndar hafa verið mörg hundruð sinnum í ísraelska sjónvarpinu, allt frá upphafi fram á þennan dag, haglega klipptar til svo að við fáum ekki að sjá hvað gerðist rétt á undan og rétt á eftir?
63. Hvað er hæft í þeirri fullyrðingu að hermennirnir sem aktívistarnir fóru með inn í skipið hafi verið í þann mund að vera vegnir þegar ljósmyndir sýna greinilega að þeir voru umkringdir fjölda aktívista í dágóða stund án þess að þeim væri gert mein, og að þeir fengu meira að segja læknisaðstoð úr hópi aktívista?
64. Hvaða sannanir eru fyrir því að tyrknesku samtökin IHH, sem eru frjáls félagasamtök, séu tengd al-Kaída?
65. Á hvaða forsendum var því aftur og aftur haldið fram að þetta væru „hryðjuverkasamtök“, þó að ekki væru færðar neinar sannanir fyrir því?
66. Hvers vegna var því haldið fram að samtökin hlýddu kalli Recep Tayyip Erdogan, forsætisráðherra Tyrklands, þegar þau þvert á móti hafa tengsl við stjórnarandstöðuflokk?
67. Ef samtökin eru í raun hryðjuverkasamtök sem leyniþjónusta Ísraels þekkir til, hvers vegna var þá ekki tekið tillit til þess þegar aðgerðin var skipulögð?
68. Hvers vegna nefndi þá ríkisstjórn Ísraels ekkert um þetta áður en ráðist var á skipaflotann?
69. Hvers vegna var snúið út úr ummælum eins aktívistans í opinberum áróðri með augljósum óheilindum, eins og að með orðum sínum um að hann langaði að verða “shahid” væri hann að segja að hann langaði til að „drepa og vera drepinn“ („shahid“ merkir maður sem fórnar lífi sínu til að votta um trú sína á guð, sem svipar til píslarvotta í kristni)?
70. Hvaðan kemur sú lygi að Tyrkirnir hafi kallað „Farið aftur til Auschwitz“?
71. Hvers vegna voru ísraelskir læknar ekki kallaðir samstundis til, til að upplýsa almenning um hvernig sárum ísraelsku hermannanna var háttað, eftir að því hafði verið lýst yfir að allavega einn þeirra hefði verið skotinn?
72. Hver spann þá sögu að það hafi verið vopn á skipinu og að þeim hafi verið fleygt í sjóinn?
73. Hver spann þá sögu að aktívistarnir hafi haft banvæn vopn meðferðis á skipinu – þegar þeir hlutir sem talsmaður IDF hélt sýningu á voru í engu frábrugðnir þeim sem má finna á hvaða skipi sem er, þar á meðal kíkir, búnaður til blóðgjafa, hnífar og axir, auk skreyttra arabískra rýtinga og eldhúshnífa sem finna mætti á sérhverju skipi, jafnvel skipi sem ber ekki 1000 farþega?
74. Flokkast þessi atriði öll – að því viðbættu að orðið „hryðjuverkamenn“ er sífellt endurtekið og allar upplýsingar sem mæla gegn þeim eru þaggaðar – ekki sem heilaþvottur?

Spurningar varðandi rannsóknina:

75. Hvers vegna neitar Ísraelsstjórn að eiga þátt í alþjóðlegri rannsóknarnefnd sem væri skipuð hlutlausum aðilum sem hún gæti fallist á?
76. Hvers vegna segjast forsætisráðherrann og varnarmálaráðherrann vera reiðubúnir að bera vitni – en ekki svara spurningum?
77. Hvaðan kemur sú fullyrðing að það megi ekki kalla hermenn til vitnis – þegar í fyrri rannsóknum mátti kalla fyrir yfirmenn, undirmenn og aðra hermenn og yfirheyra þá?
78. Hvers vegna neitar ríkisstjórnin að skipa rannsóknarnefnd, í samræmi við ísraelsk lög, samþykkt af Knesset árið 1966 nákvæmlega í þessu skyni, sér í lagi í ljósi þess að slíkar nefndir voru skipaðar eftir Yom Kippur stríðið, fjöldamorðin í Sabra og Shatila, eftir að geðsjúkur Ástrali kveikti í Al-Aqsa moskunni, auk nefnda sem hafa rannsakað spillingu í íþróttageiranum og morðið á zíonista-leiðtoganum Chaim Arlosoroff (fimmtíu árum eftir að það gerðist!)?
79. Hefur ríkisstjórnin eitthvað að óttast af hálfu slíkrar nefndar, sem forseti hæstaréttar myndi skipa, nefndar með umboð til að kalla vitni til yfirheyrslu, krefjast nauðsynlegra gagna og ákvarða hverjir beri persónulega ábyrgð á mistökum og glæpum?
80. Hvers vegna var að lokum ákveðið að skipa nefndarómynd, sem skortir öll völd og mun skorta allan trúverðugleika í Ísrael og á alþjóðavísu?

Og að lokum kemur spurning spurninganna:

81. Hvað eru framámenn okkar í stjórnmálum og hermálum að reyna að fela?

Uri Avnery er ísraelskur friðaraktívisti og rithöfundur. Hann er er jafnframt fyrrum hermaður og blaðamaður og átti sæti á ísraelska þinginu. Hann hefur helgað langt líf sitt friðarbaráttu og er meðal þeirra sem stofnuðu friðarsamtökin.

Gush Shalom.

Einar Steinn Valgarðsson þýddi.

Birtist í Frjáls Palestína.