Saga Palestínu - Tímalína

Eftirfarandi tímalína í sögu Palestínu spannar meira en tvær aldir til að útskýra hina örlagaríku atburðarás sem leiddi til stofnunar gyðingaríkis í Palestínu. Gyðingaríkið var stofnað í maí 1948 og hlaut heitið Ísrael. Ísraelsríki byggir á aðskilnaðarstefnu þar sem enginn getur orðið fullgildur þjóðfélagsþegn í ríkinu nema að vera gyðingur. Aðrir íbúar ríkisins þurfa að sætta sig við að vera þriðja flokks þjóðfélagsþegnar með talsvert minni og ótryggari réttindi vegna kynþáttar og trúar þeirra. Þetta stríðir alfarið gegn mannréttindasáttmála Sameinuðu þjóðanna.

1799-1946

Breska umboðið (e. British Mandate) fyrir Palestínu, frá 1917 til 1948, lagði grunninn að því að ríki gyðinga í Palestínu yrði að veruleika samkvæmt óskum síonista. Fallandi heimsveldi Breta ákveður að stofna nýlendu í Palestínu fyrir Evrópska gyðinga á landi sem þegar var byggt af frumbyggjum Palestínu og hafði verið það í þúsundir ára. Í umboði Breta verður Palestína, að hluta, nýlenda fyrir síonista frá Evrópu sem hyggja á enn frekara landrán og Bretland missir að lokum tökin á nýlenduverkefni sínu.

1799	Napóleon Bonaparte býður gyðingum Palestínu sem heimaland.
1878	Nýlendan Petach Tikva stofnuð af Haredi gyðingum frá Evrópu og fjármögnuð af franska baróninum Edmond de Rothschild lávarði sem tilheyrir hinni auðugu Rothschild bankafjölskyldu með starfsemi í Vín í Austurríki, London í Bretlandi, París í Frakklandi, Napólí á Ítalíu og Frankfurt í Þýskalandi.
1882	Stór landnemabyggð síonista, Rishon le Zion, er stofnuð í Palestínu.
1885	Hugtakið „Síonismi“ er fyrst búið til.
1896	Theodor Herzl, austurrískur-ungverskur blaðamaður og rithöfundur, gefur út bæklinginn „Der Judenstaat“ þar sem hann kallar eftir stofnun gyðingaríkis.
1897	Fyrsta síonistaþingið er haldið í Basel í Sviss, fyrstu samtök síonista stofnuð og Basel-áætlunin er samþykkt, sem kallaði á landrán gyðinga í Palestínu.
1907	Leiðtogi síonista, Chaim Weizmann, heimsækir Palestínu í fyrsta sinn.
1908	Palestínski rithöfundurinn Najib Nassar gefur út dagblaðið Al-Karmel gegn nýlendu síonista.
1915	Breski stjórnarþingmaðurinn og síonistinn Herbert Samuel skrifar um framtíð Palestínu, leynilegt minnisblað þar sem hann skorar á samstarfsmenn sína í ríkisstjórninni að styðja landrán síonista í Palestínu.
1916	Sykes-Picot leynisamningur er undirritaður, sem mun skipta Miðausturlöndum á milli Frakka og Breta eftir fall Ottómanveldisins.
1917	Balfour yfirlýsingin er útbúin af stjórnvöldum í Bretlandi sem gefur loforð um „heimaland gyðinga“ á landi sem þegar í eigu frumbyggja Palestínu. Yfirlýsingin er stíluð á fulltrúa Rothschild bankafjölskyldunnar í Bretlandi og þau beðin um að koma henni áfram til samtaka síonistanna.
1919	King-Crane nefndin (eingöngu fulltrúar bandaríkjanna) í Washington kemur saman til að ræða framtíð Palestínu.
1922	Þjóðabandalagið samþykkir Breska umboðið og tilgang þess að koma á fót heimalandi gyðinga í Palestínu sem lagði grunninn að það yrði að veruleika.
1929	Al-Buraq uppreisnin á sér stað, fyrstu fjöldamótmælin gegn auknum innflutningi gyðinga til Palestínu.
1933	Fjöldamótmæli gegn fjölgun innflytjenda gyðinga til Palestínu.
1935	Izz Ad-Din Al-Qassam, byltingarleiðtogi í Palestínu, er drepinn af Breskum hersveitum.
1936	Sex mánaða langt allsherjarverkfall fer fram í Palestínu til að mótmæla innflytjendum gyðinga.
1937	Peel-nefndin á vegum breskra stjórnvalda mælir með skiptingu Palestínu og flutningi Palestínumanna frá eigin landi sem yrði úthlutað fyrir gyðingaríkið.
1938	Vopnaður síonistahópur, Irgun, gerir röð árása á Palestínumenn.
1939	Bretland brýtur niður þriggja ára uppreisn araba.
1942	Síonistaráðstefna er haldin á Biltmore hótelinu í New York borg, sem styrkir samskipti Bandaríkjanna og síonista.
1946	Síonista hryðjuverkasamtökin Irgun sprengdi King David hótelið í Jerúsalem og drap samtals 91 manns (m.a. breta, araba og gyðinga).

1947-1949

1950-1967

1968-1992

1993-2015

Árið 1993 lauk leynilegum samningaviðræðum á milli frelsissamtaka Palestínumann (PLO) og Ísraels sem boðuðu nýjan kafla í nútímasögu Palestínumanna. Hjá sumum vöktu Oslóarsamningarnir vonir um frið. Fyrir aðra, gerðu þeir algjörlega út um hugsanlegan frið.

1993	PLO og Ísrael skrifa undir yfirlýsingu um meginreglur í bráðabirgðafyrirkomulagi sjálfsstjórnar (Osló I).
1995	PLO og Ísrael undirrita bráðabirgðasamning sem veitir Palestínumönnum smá sjálfstjórn á ákveðnum svæðum á Vesturbakkanum og Gaza ströndinni (Osló II).
1997	PLO og Ísrael skrifa undir samning sem krefst þess að Ísraelskir herir hverfi að hluta til frá Hebron.
2000	PLO og Ísrael endurskoða lokastöðu ágreiningsmála í samningaviðræðum á leiðtogafundinum í Camp David II.
2002	Ísraelar hernema Palestínskar borgir á Vesturbakkanum á ný í kjölfar seinni Intifada.
2004	Yasser Arafat (Abu Ammar) deyr 11. nóvember 2004. Hann var formaður Frelsissamtaka Palestínu (PLO) frá 1969 til 2004, forseti Palestínuríkis frá 1989 til 2004 og forseti heimastjórnar Palestínu (PNA) frá 1994 til 2004.
2005	Ísrael framkvæmir „aftengingu“ sína frá Gaza, hermenn og landræningjar síonista yfirgefa landránsbyggðirnar á Gaza.
2006	Hamas vinnur sigur í lýðræðislegum kosningum sem haldnar voru í Palestínu 25. janúar 2006.
2006	Stríð brýst út á milli Ísraels og Hezbollah í Líbanon.
2007	Hamas tekur yfir stjórnina á Gaza í kjölfar kosningasigurs þeirra 2006 og eftir stutt vopnuð átök á Gaza við Fatah á tímabilinu 10. – 15. júní 2007. Í kjölfarið setja Ísrael og Egyptaland Gaza undir herkví þar sem öllu innstreymi eða útstreymi, hvort heldur á vörum eða fólki, er stjórnað af ríkjunum tveimur með harðri hendi.
2008	Ísraelar ráðast á Gaza-svæðið með því sem þeir kalla „Operation Cast Lead“.
2008	Friðarsinnar á tveimur bátum varpa akkeri á Gaza og rjúfa herkví Ísraels.
2012	Ísraelar ráðast á Gaza enn og aftur, í því sem þeir kalla „Operation Pillar of Defence“.
2014	Ísraelar gera stærstu árás á Gaza síðan 1967, sem þeir kalla „Operation Protective Edge“.
2015	Ísraelar halda snemma kosningar fyrir 20. Knesset þingið. Likud flokkurinn, undir forystu Benjamin Netanyahu, vinnur aftur.

Heimildir:

Al Jazeera – Timeline of Palestine History
Wikipedia

1950	Jórdanía tekur við stjórn á Vesturbakkanum.
1956	Ísraelar myrða um 400 Palestínumenn í þorpunum Qalqilya, Kufr Qassem og Khan Younis.
1964	Frelsissamtök Palestínu (PLO) eru stofnuð í Kaíró í Egyptalandi.
1966	Ísraelar myrða Palestínumenn í þorpinu As-Samu í Palestínu.
1967	Ísrael hernema restina af sögulegu Palestínu, þar á meðal Gaza ströndina og Vesturbakkann, svo og sýrlensku Gólanhæðirnar og Egypska Sínaí skagann.
1967	Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna samþykkir ályktun 242 þar sem Ísraelar eru hvattir til að hverfa frá svæðum sem þeir hertóku árið 1967.

1970	Ísraelar ráðast á Palestínska andspyrnumenn í því sem kallað var „Svarti september“ í Jórdaníu.
1973	Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna samþykkir ályktun 338 í kjölfar októberstríðsins, þar sem krafist er vopnahlés og enn og aftur að Ísraelar segi sig frá landsvæðum sem þeir hertóku árið 1967.
1974	Arababandalagið viðurkenndi frelsissamtök Palestínumanna (PLO) sem einu, lögmætu fulltrúa Palestínsku þjóðarinnar.
1976	Ísraelar gera þúsundir hektara lands upptækar af Palestínskum borgurum. Friðsamlegum fjöldamótmælum, sem skipulögð voru til að bregðast við, voru kæfð með hrottalegum hætti; nú er dagsins „Land Day“ minnst á hverju ári.
1978	Egyptaland og Ísrael undirrita Camp David samkomulagið.
1982	Ísrael ræðst inn í Líbanon.
1982	Alþjóðlegur dagur Sameinuðu þjóðanna um samstöðu með Palestínsku þjóðinni.
1987	Fyrsta Intifada er hafið á hernumdu svæðum Palestínu.
1988	Frelsissamtök Palestínumanna (PLO) samþykkir ályktanir Sameinuðu þjóðanna 242 og 338, og viðurkenna með því Ísraelsríki.
1991	Friðarráðstefnunni í Madrid á Spáni lýkur án árangurs.
1992	Fleiri fjölþjóðlegar viðræður eiga sér stað, en Palestínumenn eru ekki nær eigin ríki.

Saga Palestínu – Tímalína

Myrtir samtals

Limlestir samtals

1947	Sameinuðu þjóðirnar samþykkja ályktun 181, skiptingaráætlun fyrir Palestínu. Palestínumenn hafna henni.
1948	Haganah, vopnaður zíonistahópur sprengir í janúar Semiramis hótelið í Jerúsalem. Fleiri en 20 manns eru drepnir.
1948	Síonistar ráðast á þorpið Qisarya nálægt Haifa í febrúar, fyrsta dæmið um þjóðernishreinsanir og fjöldamorðum síonista á Palestínumönnum.
1948	Hryðjuverkasamtök síonista Stern Gang myrða ríflega 100 Palestínumenn í þorpinu Dayr Yassin í apríl, nálægt Jerúsalem.
1948	Ísraelsríki er stofnað í maí, sem kveikti svæðisbundin átök. Bandaríkin og Sovétríkin viðurkenna Ísrael strax.
1948	Hryðjuverkasamtök síonista Stern Gang myrti Folke Bernadotte í september, sænskan diplómat og skipaðan sáttasemjara Sameinuðu þjóðanna í Palestínu. Folke Bernadotte hafði áður, í seinni heimstyrjöldinni, tekist að bjarga hundruðum danskra gyðinga úr útrýmingabúðum nasista auk þúsundir annarra sem voru í haldi þeirra.
1948	Allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna samþykkir ályktun 194 í desember, sem staðfestir endurkomurétt Palestínskra flóttamanna til síns heima.
1949	Vopnahléssamningar eru undirritaðir milli Ísraels og Arabískra nágrannalanda á tímabilinu febrúar til júlí: Líbanon, Sýrland, Jórdaníu og Egyptaland.
1949	Sameinuðu þjóðirnar stofna UNRWA í desember, stofnun fyrir palestínska flóttamenn.