Nú standa enn og aftur yfir svonefndar friðarviðræður milli Ísraela og Palestínumanna. Yfirlýstur tilgangur þeirra og lokamarkmið er stofun ríkis fyrir Palestínumenn á svæði sem nemur um 22% af þeirra forna heimalandi. Þessar viðræður, sem eru reyndar strand skv. nýjustu fréttum, eru framhald af „friðarferli“ sem hefur staðið í tæp 20 ár. Árangurinn er enginn og skal engan furða þegar horft er til þess hvernig til þeirra var stofnað og raunverulegs tilgangs.
Ísrael er sá aðili sem hefur gengið að samningaborðinu með þær kröfur að þeim sé frjálst að halda áfram að ræna landi og réttindum mótaðilans samtímis því að menn eiga að ræða leiðir til friðar. Þeir hafa fullan stuðning Bandaríkjanna, jafnt Obama sem fyrri forseta, og geta því sett ný og nú skilyrði. Það blasir því við að það er enginn vilji til sátta og friðar hjá þeim aðilum sem fara fram með þessum hætti. Samt heldur þessi sjónleikur áfram með nýjum og nýjum sirkusatriðum frammi fyrir fjölmiðlum heimsins.
En það er fleira sem sýnir fáránleika þessa ferlis. Kjarni þessa máls er sá að öllum þjóðum og öllum mönnum eru tryggð viss grundvallarmannréttindi í alþjóðasamningum og samþykktum Sameinuðu þjóðanna. Meðal þeirra er réttur til búsetu, atvinnu, frjálsra kosninga og frelsis til ferðalaga. Allt réttindi sem venjulegur Vesturlandabúi telur sjálfsögð. Palestíunumenn, um 10 milljónir manna, hafa verið án þessara réttinda áratugum saman. Þess er krafist af þeim að þeir setjist að samningaborði til þess að semja um þessi réttindi sem allir eiga að njóta án þess að þurfa að semja um það sérstaklega. Það liggja fyrir ítrekaðar samþykktir frá S.Þ. að hernumdum svæðum beri að skila og að flóttamenn skuli fá að snúa til síns heima eða fá skaðabætur, kjósi þeir það. Einnig er bannað að nýta sér hernumin svæði og senda þangað fólk til búsetu. Það er einnig bannað að nýta náttúruauðlindir svæðisins fyrir hernámsþjóðina. 550,000 Ísraelar hafa sest að á Vesturbakkanum og lagt undir sig land og vatnslindir. Ennfremur banna þeir Palestínumönnum aðgang að landi sínu með vegatálmunum og múrnum margfræga. Í raun er málið ekki flókið. Verði þess krafist af Ísraelum að þeir fari að alþjóðalögum og samþykktum Sameinuðu þjóðanna, þá leysist ágreiningurinn í stórum dráttum. Eftirleikurinn fælist í því að alþjóðasveitir mættu á svæðið og hefðu eftirlit með því að Ísraelar virtu réttindi Palestínumanna.
Fylkingar sem fjalla um málið
Þeir sem fjalla um þessar viðræður á opinberum vettvangi, jafnt fréttamenn sem aðrir, skiptast í tvær fylkingar.
Önnur fylkingin, og þann hóp fylla nær allir fréttamenn stærri fjölmiðla á vesturlöndum, skrifar um málið á þeim forsendum sem stjórnendur viðræðanna leggja fram.
Í því felst að taka það gott og gilt að Palestínumönnum beri að sitja við samningaborð og reyna að semja um réttindi sem er ekki hægt að semja um. Ef Palestínumenn afsala sér ekki landi sínu að stórum hluta, ef þeir fallast ekki á skert ferða- og atvinnufreslsi og afsal á réttindum flóttamanna þá verður enginn árangur. Þá hafa þeir hafnað friði að mati Ísraels og Bandaríkjanna. Þó eru bæði þessi ríki aðilar að S.Þ. og hafa undirritað marga alþjóðasamninga um réttindi og skyldur ríkja. Og ennfremur er talið eðlilegt að þeir sitji sem fastast við samningaborðið þótt mótaðilinn haldi áfram að eyðileggja allar forsendur samninganna.
Þetta er sá sannleikur sem blasir við en samt fjalla vestrænir fjölmiðlar um viðræður með þeim hætti að almenningur skal trúa því að hér sé eitthvað jákvætt á ferðinni. Mennirnir séu þó að talast við og þá sé einhver von.
Hin fylkingin fjallar um málið út frá raunveruleikanum og segir satt og rétt frá. Þessi hópur fjölmiðlamanna og skríbenta á sér fyrst og fremst athvarf á netinu og einstaka ljósvaka- og prentmiðlum. Þessi hópur veit að tilgangur Ísraela er sá að halda áfram að ræða frið og forsendur hans samtímis því að þeir tryggja með framferði sínu að friðurinn verður æ fjarlægari. Þessum hóp er ennfremur ljóst að stefna Ísraelsstjórnar, zíonisminn, býður ekki upp á annað en algjör yfirráð þeirra yfir allri Palestínu. Friður og frelsi fyrir Palestínumenn er því ekki viðfangsefni þessara „friðarviðræðna“, tilgangurinn er yfirráð og brottrekstur. Þegar Ísraelar sitja við samningaborð samtímis því að þeir byggja fleiri ólöglegar íbúðir á herteknum svæðum er það ekkert annað en yfirlýsing um að þeir eru ekki semja. Þeir eru að vinna tíma og jafnframt að segja öllum að þeir fari sínu fram hvað sem alþjóðalög og samningar kveða á um. Þeir eru í raun að senda umheiminum þau skilaboð að hér séu þeirra skilmálar algildir og tilraunir Bandaríkjanna til þess að láta líta svo út að hér séu raunverulegir samningar á ferðinni séu í best falli hlægilegar.
Netanyahu með spil á hendi
Nýlega var birt bréf frá Obama til Netanyahu sem sýnir hver staða Ísraela er í þessum viðræðum. Vegna væntanlegra kosninga í Bandaríkjunum þá reyndi Obama að fá Netanyahu til að fallast á 60 daga viðbótarfrystingu á ólöglegum íbúðabyggingum á hernumdum svæðum. Gegn þessum greiða lofaði Obama að stjórn sín myndi ekki framar krefjast stöðvunar á ólöglegum landtökubyggðum, beita áfram neitunarvaldi gegn öllum tillögum í Öryggisráðinu sem kæmu Ísrael illa og auka þrýsting á Íran í samræmi við kröfur Ísraela. Netanyahu svaraði þessu með því að aflétta bygginga banninu og sýndi þar með að hann getur haldið sínu strik þvert gegn tilraunum Obama til að framkvæma andlitslyftingu sem kæmi demókrötum betur í kosningaslagnum. Netanyahu veit að styrkur hagsmunasamtaka zíonista í Bandaríkjunum er slíkur að forseti ríkisins verður sem leiksoppur í þeirra höndum.
Staða Palestínumanna í þessum viðræðum er afar veik sökum þess að fulltrúar þeirra hafa mjög veika stöðu. Mahmoud Abbas forseti Palestínumanna er umboðslaus. Boða átti til þingkosninga í Palestínu skv. lögum í janúar 2009, en Abbas aflýsti þeim af ótta við fylgistap Fatahhreyfingarinnar. Forsætisráðherrann Salam Fayyad fylgir Abbas í viðræðunum. Hreyfingin sem Abbas styðst við hlaut 2% atkvæða í síðustu kosningum – hann telst því ekki atkvæðamikill og umboð hans er takmarkað.
Staða Ísraelsstjórnar innanlands
Færi svo að Netanyahu eða arftaki hans hyggðist draga úr kúguninni gegn Palestínumönnum þá eru mörg ljón á veginum. Í fyrsta lagi er það auðvitað stefna zíonista að yfirtaka allt svæðið sem þeir telja sitt og hinir trúaðri telja að sé skv. afsali frá Guði. Stefnubreyting sem þessi er í raun hluti af endalokum stefnunnar sem tilvera ríkisins byggir á. En hreint praktískt á litið þá getur ríkisvaldið í Ísrael ekki leyst það verkefni að skila landinu sem þeir hafa tekið á Vesturbakkanum. Árið 2005 ákvað Sharon að landaræningjar sem höfðu sest að á Gaza skyldu flytja sig yfir á Vesturbakkann. Sá flutningur kostaði þvílík átök að samfélagið nötraði þegar her og lögregla fór og sótti 5000 landtökumenn. Áætlanir um að flytja 550,000 landtökumenn burt frá Vesturbakkanum munu aldrei ná fram að ganga. Ríkisvaldið ræður ekki við það, áhrif fasískra ofsatrúarmanna hafa aukist innan hers og lögreglu. Innan hersins er nú talið að um 30% yfirmanna komi úr röðum öfgafullra landtökumanna og stuðningsmanna þeirra.
Umræður um frið eða einhverskonar tilslakanir gagnvart Palestínumönnum eru því andvana fæddar og sýnir reynslan það mjög skýrt. Svo lengi sem bandarísk stjórnvöld styðja Ísraela og stefnu þeirra þá skiptir ekki máli hversu oft fulltrúar deiluaðila hittast og hversu margar ljósmyndir heimspressan birtir af brosandi diplómötum. Hið svokallaða alþjóðasamfélag hefur látið þetta mál dandalast í þessum vonlausa faravegi í marga áratugi og enn er engin breyting í sjónmáli.
Birtist fyrst í Frjáls Palestína.
