Folke Bernadotte var sænskur greifi og diplómat sem varð frægur fyrir mannúðarstarf sitt í seinni heimsstyrjöld og sem fyrsti sáttamiðlari Sameinuðu þjóðanna.
Sem varaforseti Sænska Rauða krossins stóð hann fyrir aðgerðinni Hvítu rúturnar árið 1945, þar sem honum tókst að semja við nasista um lausn þúsunda fanga úr fangabúðum.
Árið 1948 var hann skipaður af Sameinuðu þjóðunum sem fyrsti opinberi sáttamiðlari í deilunni milli Ísraels og Palestínu. Honum tókst að koma á vopnahléi í júní sama ár. Í friðartillögum sínum lagði hann til að Ísraelar og Palestínumenn mynduðu efnahagsbandalag til að tryggja samvinnu, að palestínskir flóttamenn fengju að snúa aftur heim eða fá bætur, og að Jerúsalem yrði alþjóðleg borg.
Þessar hugmyndir voru hins vegar taldar ógn við hagsmuni Ísraels af öfgahópnum Lehi (Stern-genginu), sem hafnaði öllum málamiðlunum. Þeir töldu nauðsynlegt að stöðva „hæfileika Bernadotte“ og myrtu hann í Jerúsalem í september 1948.
Það er kaldhæðni örlaganna að maður sem bjargaði tugþúsundum gyðinga úr klóm nasista var síðar skotinn af gyðingum í nýstofnuðu ríki sem hann reyndi að miðla friði í. Björgunarstörf hans eru talin:
- eitt stærsta mannúðarverk stríðsloka,
- ómetanleg sönnun þess að diplómatía getur bjargað mannslífum,
- áminning um að ein manneskja getur haft áhrif á örlög þúsunda.
Yitzhak Shamir, sem síðar varð forsætisráðherra Ísraels, var einn af leiðtogum Lehi-hreyfingarinnar sem stóð að baki morðinu á Bernadotte. Morðið var skipulagt innan hópsins og Shamir var talinn hafa samþykkt eða jafnvel fyrirskipað aðgerðina. Síðar varð hann forsætisráðherra fyrir Likud-flokkinn á árunum 1983–1984 og aftur 1986–1992.
Shamir reis þannig úr röðum öfgahreyfingar til að verða einn af áhrifamestu stjórnmálamönnum Ísraels, sem sýnir hvernig einstaklingar úr jaðarhópum geta náð til æðstu metorða.
Birtist á Facebook síðu höfundar.